ذات (مفردات‌قرآن)ذات از اصطلاحات بکار رفته در قرآن کریم مؤنّث ذو و به معنای صاحب است. ۱ - واژهشناسیذات مؤنّث ذو است بمعنى صاحب نحو: (اِنَّ اللَّهَ عَلِیمٌ بِذاتِ الصُّدُورِ) موصوف آن جمع است لذا مؤنث آمده یعنی: «خدا به چیزهائی که در سینه‌هاست و مصاحب سینه‌هاست داناست». این کلمه ۳۰ بار در قرآن آمده است (وَ السَّماءِ ذاتِ الْحُبُکِ) چون سماء مؤنث است لذا وصف آن ذات آمده. تثنیه آن ذَوَاتَان و جمعش ذَوَات است نحو (وَ لِمَنْ خافَ مَقامَ رَبِّهِ جَنَّتانِ.... ذَواتا اَفْنانٍ) هر که از مقام پروردگار خویش بترسد دو بهشت دارد... هر دو دارای شاخه‌هاست. اما جمع آن در قرآن مجید به کار نرفته است. ۲ - معنای دیگر ذاتذات گاهی بمعنی طرف، حال و نفس الشی‌ء آمده نحو (تَتَزاوَرُ عَنْ کَهْفِهِمْ ذاتَ الْیَمِینِ) یعنی از کهف آنها به طرف راست میل می‌کند و نحو (وَ اَصْلِحُوا ذاتَ بَیْنِکُمْ...) یعنی حالی که در میان خویش دارید اصلاح کنید. در اقرب الموارد پس از شمردن موارد استعمال آن می‌گوید در اکثر این عبارات راجح آن است که ذات همان ذات به معنای صاحب باشد. [۸]
اقرب الموارد، ذیل واژه «ذات».
۳ - پانویس
۴ - منبعقرشی بنابی، علی‌اکبر، قاموس قرآن، برگرفته از مقاله «ذات»، ج۳، ص۳۰. رده‌های این صفحه : اصطلاحات ادبی | اصطلاحات قرآنی | قاموس قرآن | واژگان قرآنی | واژه شناسی واژگان قرآن
|